Niesłuszne aresztowanie, zatrzymanie i skazanie

Osobie, która została niesłuszne aresztowana, zatrzymana bądź skazana przysługuje od Skarbu Państwa odszkodowanie i zadośćuczynienie. Skala postępowań w Polsce.

Tytułem wstępu do rozważań związanych dochodzeniem przedmiotowych roszczeń, które będę Państwu przedstawiał w kolejnych wpisach, w pierwszej kolejności, chciałbym skupić się na pokazaniu skali tego typu postępowań w Polsce na przestrzeni lat. Moja analiza opiera się na statystykach prowadzonych przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Przedmiotowe rozważania należy podzielić zasadniczo na dwa świadczenia odszkodowanie i zadośćuczynienie. Te natomiast, na tytuł ich przyznania przez Sądy.

Odszkodowanie – za niesłuszne skazanie.
Od 2000r. do pierwszej połowy 2016r. Skarb Państwa wypłacić z uwagi na prawomocne wyroki sądów kwotę 9 696 418 zł. Liczba osób, którym przyznano odszkodowanie w latach 2000 – 2004 kształtowała się na podobnym poziomie ok. 60. W późniejszych latach zaobserwować można tendencję zniżkową, aż to 7 osób w 2014r. Tylko w pierwszej połowie 2016r. to 11 osób.

Odszkodowanie – za niesłuszne tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie
W przypadku tego roszczenia, widać w stosunku do niesłusznego skazania zdecydowanie większa skalę. W latach 2000 – 2016 (pierwsza połowa) zasądzono łącznie 2945 osobom ponad 53 000 000 zł. Z czego wynika, różnica pomiędzy prawomocnie zasądzonymi odszkodowaniami z tytułu niesłusznego skazania, a zatrzymania i tymczasowego aresztowania? Tymczasowe aresztowanie, a wcześniej zatrzymanie mają na celu zabezpieczenie prawidłowego toku postępowania. Jak widać ze skali problemu, często decyzje podejmowane przez organy ścigania są błędne, przede wszystkim z uwagi na ostateczny wynik sprawy tj. np. prawomocne uniewinnienie oskarżonego bądź umorzenie postępowania już niekiedy na etapie postępowania przygotowawczego.
O ile konkretne udowodnienie wysokości szkody, należy do Wnioskodawcy to zadośćuczynienie zasądzane jest przez Sądy bardziej „mechanicznie”. Co nie oznacza, że Wnioskodawca nie ma wpływu na jego ostateczną wysokość. Tę problematykę poruszę w kolejnych wpisach.

Zadośćuczynienie – niesłuszne skazanie
W latach 2009 – 2016 (pierwsza połowa) z tytułu niesłusznego skazania przyznano 198 osobom łącznie 6 945 241 zł. Trzeba zauważyć, że okres prowadzonych statystyk nie obejmuje lat 2000 -2009.

Zadośćuczynienie – za niesłuszne tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie
W tym przypadku ponowienie widać zdecydowaną różnicę pomiędzy zasądzanym zadośćuczynieniem za niesłuszne tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie, a niesłusznym skazaniem. W latach 2009 – 2016 (pierwsza połowa) zasądzono prawomocnymi wyrokami 1945 osobom łączną kwotę 64 310 753 zł.
Statystyki pokazują jeszcze jedną znamienną tendencję. Pomimo, że liczba osób, którym zasądzane jest zadośćuczynienie z roku na rok maleje to średnia wysokości przyznanego zadośćuczynienia rośnie. W 2015r. 258 osobom przyznano łącznie 9 512 588 zł., a tylko w pierwszej połowie 2016r. 108 osobom przyznano łącznie 6 521 066 zł.

Pomimo, że liczba osób, którym przyznawane są świadczenia maleje, wydatki Skarbu Państwa rosną. Z czego wynika ten wzrost? Niewątpliwe Sądy przyznają coraz większe kwoty, co może świadczyć, że w tej kwestii świadomość negatywnych konsekwencji niesłusznego tymczasowego aresztowania, zatrzymania i skazania wzrosła. Trend ten, jeśli będzie się utrzymywał jest zdecydowanie pozytywnym zjawiskiem dla osób Poszkodowanych.

Adw. Marcel Marszałek

Dodaj komentarz