W niniejszym artykule postaram się przedstawić Państwu problem związany z odsetkami od odszkodowania bądź zadośćuczynienia przyznawanego przez Sąd.
W mojej praktyce wielokrotnie spotkałem się z pytaniami Klientów, dotyczącymi odsetek od zasądzonych świadczeń odszkodowawczych. Temat ten jest o tyle istotny, że niekiedy z uwagi na długi proces sądowy, a wcześniej przeciągające się negocjacje z towarzystwem ubezpieczeniowym, odsetki mogą stanowić znaczą część przyznanych środków. Problem odsetek najlepiej przedstawić, odpowiadając na pytanie – Od jakiej daty możemy żądać odsetek od odszkodowania bądź zadośćuczynienia?
Zgodnie z art. 16 ust. 1 Ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej, to na zakładzie ubezpieczeń ciąży obowiązek podjęcia działań zmierzających do ustalenia stanu faktycznego zdarzenia, jak również zasadności oraz wysokości żądanych świadczeń przez Poszkodowanego. W przypadku nieustalenia wysokości szkody doznanej przez osobę poszkodowaną, bądź ustalenia jej na zbyt niskim poziomie, to zakład ubezpieczeń jako podmiot profesjonalnie zajmujący się działalnością ubezpieczeniową powinien zostać obciążony konsekwencjami swojego niestarannego działania, a nie osoba poszkodowana.
Stanowisko to zostało potwierdzone w judykaturze, zarówno przez sądy powszechne jak i Sąd Najwyższy. W sposób jasny, czytelny i wyczerpujący kwestię daty naliczania odsetek w przypadku roszczeń w stosunku do zakładu ubezpieczeń wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 14 stycznia 2011 r. wydanym w sprawie o sygn. akt I PK 145/10, zgodnie z którym „Zadośćuczynienie przysługuje z odsetkami od dnia opóźnienia, czyli wezwania do zapłaty (art. 445 i art. 481 k.c.), a nie od dnia jego zasądzenia”.
W tym miejscu wskazać należy, że jeszcze do niedawna przyjmowano, że odsetki mają charakter waloryzacyjny, dlatego należą się od dnia zasądzenia odszkodowania bądź też zadośćuczynienia. Jednym z argumentów na poparcie tej niekorzystnej dla Poszkodowanych linii orzeczniczej było stwierdzenie, że przyznanie odsetek od zasądzonej kwoty tytułem zadośćuczynienia poczynając od wezwania do zapłaty powodowałby podwyższenie (istotne) przyznanego świadczenia oraz to, że dopiero przy wyrokowania sąd bierze pod uwagę całokształt okoliczności, które mają wpływ na wysokość świadczenia. Obecnie kompensacyjna funkcja odsetek zdecydowanie przeważa nad funkcją waloryzacyjną.
W związku z powyższym zasądzenie odsetek dopiero od daty wyrokowania jak słusznie stwierdza Sąd Najwyższy byłoby niejako nieuzasadnionym uprzywilejowaniem dłużnika (towarzystwa ubezpieczeniowego). Taki stan rzeczy mógłby prowadzić do zwlekania z wypłatą należnych świadczeń i oczekiwania przez dłużnika na wyrok sądu, który „zniósłby” obowiązek uiszczenia odsetek na wcześniejszy okres.
Adw. Marcel Marszałek