Prawo karne

Bardzo często zadają mi Państwo pytanie – co można zrobić jeśli „przespało się” termin do dokonania konkretnej czynności w postępowaniu karnym. Tego typu pytania najczęściej odnoszą się do sytuacji, w której nie dochowało się terminu do złożenia wniosku o uzasadnienie wyroku, złożenia apelacji czy też zażalenia.

Uczestnik postępowania, niezależnie od tego czy jest pokrzywdzonym – oskarżycielem posiłkowym czy też oskarżonym musi mieć świadomość, że czynność procesowa dokonana po upływie terminu „zawitego” jest bezskuteczna. W związku z powyższym jest traktowana tak, jakby do dokonania czynności w ogóle nie doszło.
W określonych przypadkach istnieje możliwość przywrócenia przedmiotowego terminu zawitego, jeśli jego niedotrzymanie nastąpiło z przyczyn od strony niezależnych.

Posłużę dość skrajnym i jaskrawym przykładem, aby móc Państwu zobrazować sytuację, w której istnieje duża szansa na przywrócenie terminu.

Jan Kowalski ulega wypadkowi w drodze z rozprawy, na której ogłoszono wyrok. Ogólny stres i niezadowolenie z rozstrzygnięcia sądu, staje się przyczyną wypadku drogowego. Przejeżdża on na czerwonym świetle i czołowo zderza się z innych uczestnikiem ruchu drogowego. W związku z powyższym w stanie ciężkim trafia do szpitala. Po pewnym czasie (załóżmy miesiąc) wychodzi ze szpitala. Niestety termin do złożenia wniosku o uzasadnienie wyroku minął. Zgodnie bowiem z art. 422 k.p.k. termin ten wynosi 7 dni od ogłoszenia wyroku. Bez tzw. „zapowiedzi apelacji” jak potocznie mówi się na złożenie wniosku o uzasadnienie, nie jest w stanie skutecznie złożyć środka odwoławczego.

Co w takiej sytuacji powinien zrobić Jan Kowalski?

Zgodnie z dyspozycją art. 126 § 1 k.p.k. musi on złożyć w terminie 7 dni od daty ustania przeszkody (wyjścia ze szpitala) wniosek o przywrócenie terminu oraz jednocześnie złożyć przedmiotową zapowiedź apelacji. W tym przypadku sądem właściwym do złożenia wniosku będzie sąd, który wydał orzeczenie i do którego kierowany byłby wniosek o uzasadnienie wyroku. W przedstawionej sytuacji istnieje bardzo duża szansa na korzystne rozpatrzenie wniosku o przywrócenie terminu. Gdyby jednak doszło do sytuacji, w której sąd nie przywróci terminu, istnieje możliwość złożenia zażalenia zgodnie z dyspozycją art. 126 § 3 k.p.k.

Przyczyny od strony niezależne

Skuteczność wniosku o przywrócenie terminu uzależnione jest od ustalenia przez sąd, czy przyczyna uchybienia terminowi zawitemu była niezależna od strony, która miała daną czynność procesową wykonać. Każdorazowo sąd winien podejść do sprawy indywidualnie. Bogate orzecznictwo oraz stanowisko doktryny pozwala, jednak wskazać przyczyny, które będą uzasadniały przywrócenie terminu. Są to m.in.:
- zaniechanie działania przez obrońcę, bez względu na jego przyczynę, z wyjątkiem uzgodnionej z oskarżonym rezygnacji z danej czynności;
- braku pouczenia lub wadliwe pouczenie strony przez Sąd o przysługujących jej uprawnieniach (oczywiście mowa tu o sytuacji, w której strona występuje bez adwokata bądź radcy prawnego)
- niedoręczenie pisma – zawinione działanie lub zaniechanie osoby określonej w art. 132 § 2 k.p.k. w następstwie którego nie przekazuje ona doręczonego pisma procesowego adresatowi, mimo iż do tego się zobowiązała (m.in. dorosły domownik, administracja domu, dozorca)

Okoliczności zależne od strony i nieuzasadniające przywrócenia terminu

Orzecznictwo oraz stanowisko doktryny pozwala, również wskazać okoliczności, które nie uzasadniają przywrócenia terminu. Są to m.in. pozbawienie oskarżonego wolności w innej sprawie; nieobecność strony - prawidłowo poinformowanej - na ogłoszeniu orzeczenia lub na rozprawie odwoławczej; pobyt w sanatorium; pobyt za granicą; niski stan świadomości prawnej lub nieznajomość prawa; niezrozumienie pouczenia; korzystanie z pomocy prawnej osoby nieuprawnionej do zastępstwa procesowego; upośledzenie umysłowe strony; przekonanie strony o niesłuszności skazania, ; niepodjęcie określonych czynności procesowych w terminie wskutek zapomnienia.

Zbieżność imiona i nazwiska przypadkowa :)

Adw. Marcel Marszałek

Dodaj komentarz